RESEARCH ARTICLE
The basis of criminal liability for conduct undertaken towards a human being during the prenatal period - selected issues.
More details
Hide details
Publication date: 2024-10-08
PPM 2022;4(1):48-94
KEYWORDS
ABSTRACT
This study aims to outline the issues of the basics of criminal liability for behavior taken towards a human being in the prenatal phase. In particular, an attempt was made to decide whether, on the basis of the current regulations, it is possible to impose criminal liability on the perpetrator for the effect on human life or health, despite the lack of the existence of the subject of executive activity understood in this way at the time of the act undertaken by him. Considerations in this regard were preceded by an analysis of the features of a crime under art. 157a of the Penal Code and the nature of the institutions excluding criminal liability of certain categories of entities. These issues have been the subject of a dispute in the doctrine of criminal law and judicial decisions for many years. At the same time, it is of great practical importance, in particular for determining the scope and degree of repression threatening doctors or pregnant women. In the final part of the article, the de lege ferenda postulates from recent years were critically analyzed.
REFERENCES (38)
1.
Barczak-Oplustil A., Glosa do wyroku s. okręg. z dnia 20 stycznia 2015 r., VI Ka 624/14, Prokuratura i Prawo 2016, nr 6.
2.
Barczak-Oplustil A., Kilka uwag na temat konieczności istnienia przedmiotu czynności wykonawczej w czasie czynu [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, tom II, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Warszawa 2012.
3.
Bielski M., Kryteria obiektywnego przypisania skutku na tle współczesnej polskiej dogmatyki prawa karnego, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Warszawa 2012.
4.
Buchała K., Bezprawność przestępstw nieumyślnych i wyłączające ją dozwolone ryzyko, Warszawa 1971.
5.
Budyn-Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, M. Mozgawa (red.), LEX/el. 2021.
6.
Dukiet-Nagórska T., Sitarz O., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu istoty ludzkiej w prenatalnej fazie rozwoju [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021.
7.
Filar M., Lekarskie prawo karne, Kraków 2000.
8.
Gałązka M., Prawnokarna ochrona ludzkiego embrionu in vitro, Prokuratura i Prawo 5, 2007.
9.
Giezek J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, D. Gruszecka, N. Kłączyńska, G. Łabuda, A. Muszyńska, T. Razowski, J. Giezek (red.), Warszawa 2014.
10.
Grzyb M., Lubelski M. J., Plebanek E., Szafrańska M., Widacki J., Populizm penalny, J. Widacki (red.), Kraków 2017.
11.
Konarska-Wrzosek V. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. III, A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek (red.), Warszawa 2020.
12.
Krajewski R., Przestępstwo uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia dziecka poczętego, Prokuratura i Prawo 6, 2007.
13.
Królikowski M. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I, Komentarz. Art. 117-221, M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2017.
14.
Kulesza J., Moment powstania obowiązku ochrony życia dziecka nienarodzonego, zdolnego do życia poza organizmem matki. Glosa do wyroku SN z dnia 27 września 2010 r., V KK 34/10, PiP 2011, nr 7-8.
15.
Kulesza J., Prawnokarna ochrona życia człowieka w fazie prenatalnej (w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego), Państwo i Prawo 7/2015.
16.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1935.
17.
Małecki M., Na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2010 r., sygn. V KK 34/10 (o znamieniu „człowiek”), Prokuratura i Prawo, 7-8, 2011.
18.
Małecki M., Z problematyki obiektywnego przypisania skutku (przypadek płonącego anioła), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2013, z. 2.
19.
Marek A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, A. Marek (red.), Warszawa 2006.
20.
Marek A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, A. Marek (red.), Warszawa 2010.
21.
Nawrot O., Antropologia rozdziału XIX Kodeksu karnego, PiM 2009, nr 4.
22.
Plebanek E., Ochrona zarodka in vitro [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021.
23.
Plebanek E., Życie i zdrowie dziecka poczętego jako przedmiot prawnokarnej ochrony (wybrane problemy wykładnicze w perspektywie najnowszych propozycji legislacyjnych), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2016, z. 4.
24.
Potulski J., Dziecko jako przedmiot czynu zabronionego, Gdańsk 2007.
25.
Potulski J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2008 r., sygn. I KZP 13/08, Prokuratura i Prawo 5, 2009.
26.
Sitarz O., Uszkodzenie ciała dziecka poczętego [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021.
27.
Sroka T., Granica stosowania typów czynów zabronionych zawierających znamię „człowiek”, Palestra nr 11 – 12/2008.
28.
Sroka T., Naruszenie zasad udzielania świadczeń zdrowotnych jako podstawa przypisania skutku [w:] Odpowiedzialność karna za niewłaściwe leczenie. Problematyka obiektywnego przypisania skutku, Warszawa 2013.
29.
Szwarczyk M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. VII, T. Bojarski (red.), Warszawa 2016.
30.
Tyszkiewicz L. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, M. Filar (red.), Warszawa 2016.
31.
Wróbel W., Konstytucyjne gwarancje ochrony życia a przesłanki dopuszczalności aborcji [w:] Konstytucyjna formuła ochrony życia, „Przed Pierwszym Czytaniem, nr 3, Warszawa 2007.
32.
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013.
33.
Young E., Second opinion, to be or not to be, Stanford Medicine Magazine 2004.
34.
Zielińska E., [w:] Prawne problemy ludzkiej prokreacji, W. Lang (red.), Toruń 2002.
35.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, Komentarz, t. II, A. Zoll (red.), Warszawa 2008.
36.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , W. Wróbel, A. Zoll (red.), Warszawa 2017.
37.
Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (Zagadnienia ogólne), Warszawa 1982.
38.
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, Krakowskie Studia Prawnicze XXIII, 1990.