ARTYKUŁ NAUKOWY
Podstawy odpowiedzialności karnej za zachowania podjęte względem istoty ludzkiej w okresie prenatalnym - wybrane problemy.
1
K-Koźle
Data publikacji: 08-10-2024
PPM 2022;4(1):48-94
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Niniejsze opracowanie ma na celu zarysowanie problematyki podstaw odpowiedzialności karnej za zachowania podjęte względem istoty ludzkiej, znajdującej się w fazie prenatalnej. W szczególności dokonano próby rozstrzygnięcia, czy na gruncie obecnych regulacji możliwe jest przypisanie sprawcy odpowiedzialności karnej za skutek na życiu lub zdrowiu człowieka, pomimo braku istnienia tak rozumianego przedmiotu czynności wykonawczej w chwili podejmowanego przez niego czynu. Rozważania w tym zakresie poprzedzono analizą znamion przestępstwa z art. 157a k.k. oraz charakteru przewidzianych w treści przepisu instytucji wyłączających odpowiedzialność karną niektórych kategorii podmiotów. Przedmiotowa problematyka stanowi od lat przedmiot sporu w doktrynie prawa karnego oraz orzecznictwie sądowym. Ma ona jednocześnie niebagatelne znaczenie praktyczne, w szczególności dla wyznaczenia zakresu i stopnia represji grożącego lekarzom, czy kobietom ciężarnym. W końcowej części artykułu krytycznie przeanalizowano wysuwane w ostatnich latach postulaty de lege ferenda w obrębie rozpatrywanej materii.
REFERENCJE (38)
1.
Barczak-Oplustil A., Glosa do wyroku s. okręg. z dnia 20 stycznia 2015 r., VI Ka 624/14, Prokuratura i Prawo 2016, nr 6.
2.
Barczak-Oplustil A., Kilka uwag na temat konieczności istnienia przedmiotu czynności wykonawczej w czasie czynu [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, tom II, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Warszawa 2012.
3.
Bielski M., Kryteria obiektywnego przypisania skutku na tle współczesnej polskiej dogmatyki prawa karnego, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Warszawa 2012.
4.
Buchała K., Bezprawność przestępstw nieumyślnych i wyłączające ją dozwolone ryzyko, Warszawa 1971.
5.
Budyn-Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, M. Mozgawa (red.), LEX/el. 2021.
6.
Dukiet-Nagórska T., Sitarz O., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu istoty ludzkiej w prenatalnej fazie rozwoju [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021.
8.
Gałązka M., Prawnokarna ochrona ludzkiego embrionu in vitro, Prokuratura i Prawo 5, 2007.
9.
Giezek J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, D. Gruszecka, N. Kłączyńska, G. Łabuda, A. Muszyńska, T. Razowski, J. Giezek (red.), Warszawa 2014.
10.
Grzyb M., Lubelski M. J., Plebanek E., Szafrańska M., Widacki J., Populizm penalny, J. Widacki (red.), Kraków 2017.
11.
Konarska-Wrzosek V. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. III, A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek (red.), Warszawa 2020.
12.
Krajewski R., Przestępstwo uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia dziecka poczętego, Prokuratura i Prawo 6, 2007.
13.
Królikowski M. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I, Komentarz. Art. 117-221, M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2017.
14.
Kulesza J., Moment powstania obowiązku ochrony życia dziecka nienarodzonego, zdolnego do życia poza organizmem matki. Glosa do wyroku SN z dnia 27 września 2010 r., V KK 34/10, PiP 2011, nr 7-8.
15.
Kulesza J., Prawnokarna ochrona życia człowieka w fazie prenatalnej (w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego), Państwo i Prawo 7/2015.
17.
Małecki M., Na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2010 r., sygn. V KK 34/10 (o znamieniu „człowiek”), Prokuratura i Prawo, 7-8, 2011.
18.
Małecki M., Z problematyki obiektywnego przypisania skutku (przypadek płonącego anioła), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2013, z. 2.
22.
Plebanek E., Ochrona zarodka in vitro [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021.
23.
Plebanek E., Życie i zdrowie dziecka poczętego jako przedmiot prawnokarnej ochrony (wybrane problemy wykładnicze w perspektywie najnowszych propozycji legislacyjnych), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2016, z. 4.
25.
Potulski J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2008 r., sygn. I KZP 13/08, Prokuratura i Prawo 5, 2009.
26.
Sitarz O., Uszkodzenie ciała dziecka poczętego [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021.
27.
Sroka T., Granica stosowania typów czynów zabronionych zawierających znamię „człowiek”, Palestra nr 11 – 12/2008.
28.
Sroka T., Naruszenie zasad udzielania świadczeń zdrowotnych jako podstawa przypisania skutku [w:] Odpowiedzialność karna za niewłaściwe leczenie. Problematyka obiektywnego przypisania skutku, Warszawa 2013.
29.
Szwarczyk M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. VII, T. Bojarski (red.), Warszawa 2016.
30.
Tyszkiewicz L. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, M. Filar (red.), Warszawa 2016.
31.
Wróbel W., Konstytucyjne gwarancje ochrony życia a przesłanki dopuszczalności aborcji [w:] Konstytucyjna formuła ochrony życia, „Przed Pierwszym Czytaniem, nr 3, Warszawa 2007.
34.
Zielińska E., [w:] Prawne problemy ludzkiej prokreacji, W. Lang (red.), Toruń 2002.
35.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, Komentarz, t. II, A. Zoll (red.), Warszawa 2008.
36.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , W. Wróbel, A. Zoll (red.), Warszawa 2017.
37.
Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (Zagadnienia ogólne), Warszawa 1982.
38.
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, Krakowskie Studia Prawnicze XXIII, 1990.
| eISSN: | 2719-3748 |
| ISSN: | 2657-8573 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
