ARTYKUŁ NAUKOWY
Czy sumienie zawodowe jest kwestią moralności?
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Jagielloński
Data publikacji: 31-12-2019
PPM 2019;1(2):5-37
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Obserwowana w Polsce tendencja do powoływania się przez przedstawicieli kolejnych zawodów i profesji na “klauzulę sumienia” ma swoje źródło w interpretacji lekarskiej klauzuli sumienia zaproponowanej w wyroku Trybunału Konstytucyjnego nr K 12/14. W pracy podaję argumenty na rzecz twierdzenia, że jest to interpretacja błędna, oparta na nietrafnej interpretacji terminu “sumienie”, którym posługujemy się mówiąc o wyłączeniach światopoglądowych lub sprzeciwie sumienia. W to miejsce proponuję taką rekonstrukcję znaczenia tego terminu, która pozostaje w zgodzie zarówno z prawem międzynarodowym, jak również potocznymi intuicjami dotyczącymi roli sumienia i moralności w wykonywaniu określonych zawodów czy funkcji. Jednocześnie jednak zaproponowane w pracy znaczenie terminu “sumienie” uniemożliwia odwoływanie się do prywatnych poglądów moralnych osób wykonujących te zawody i funkcje. Dzięki temu akceptacja stwierdzenia, że każdy zawód i profesja mają prawo do odpowiednio rozumianego sprzeciwu sumienia nie naraża nas na anarchizację systemu prawa i uzależnienie jego skuteczności od poglądów moralnych osób wykonujących określone zawody i funkcje.
REFERENCJE (19)
1.
Żuradzki (2016, ss. 107-114).
2.
Zbigniew Szawarski, Nie masz prawa, Gazeta Wyborcza, 1 sierpnia 2014, s. 8.
3.
Andrzej Zoll, Każdy ma prawo do klauzuli sumienia, Gazeta Wyborcza, 19-20 lipca 2014, ss. 20-21.
4.
Włodzimierz Galewicz, Jak rozumieć medyczną klauzulę sumienia, Diametros № 34, 2012, ss. 136-153.
5.
Thomas May, Rights of Conscience in Health Care, Social Theory & Practice, 27 (1), 2001, ss. 111-128.
6.
Jakub Pawlikowski „Klauzula sumienia – ochrona czy ograniczenie wolności sumienia lekarza? Głos w obronie wolności sumienia lekarzy” Dyskusja: Jakich świadczeń medycznych wolno odmówić ze względów moralnych? 1.10. 2012, s.4 -
http://www.ptb.org.pl/pdf/pawl....
7.
Tomasz Żuradzki Uzasadnienie sprzeciwu sumienia, Diametros 47/2016, ss. 98-128.
8.
Robert F. Card, Reasonability and Conscientious Objection in Medicine: A Reply to Marsh and an Elaboration of the Reason-Giving Requirement, “Bioethics” (28/6) 2014, ss. 320-326.
9.
James F. Childress, Appeals to Conscience, “Ethics” (89/4) 1979, ss. 317-8.
10.
Mark R. Wicclair, Negative and Positive Claims of Conscience, Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics (2009) 18, ss. 14–22.
12.
Por. Wojciech Brzozowski, Prawo lekarza do sprzeciwu sumienia (po wyroku Trybunału Konstytucyjnego), Państwo i Prawo, 7/2017, ss. 23-36.
13.
Magdalena Chrzczonowicz, Klauzula sumienia dla aptekarzy? Sejmowa komisja jest za. Ale leków testowanych na zwierzętach nie obejmie, OKO Press 8 LUTEGO 2018 -
https://oko.press/klauzula-sum....
16.
Martyna Bunda, Przemoc wpisana w klauzulę sumienia, Polityka, 9 stycznia 2018.
17.
rozmowa z Mariuszem Sieniewiczem, dyrektorem Miejskiego Ośrodka Kultury w Olsztynie, Duży Format, 21 stycznia 2019, ss. 12-14.
18.
Tomasz Gizbert-Studnicki, Adam Dyrda, Andrzej Grabowski, Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
19.
Ronald Dworkin, Biorąc prawa poważnie, Wydawnictwo Naukowe PWN 1998.